Thomas van der Rijken, fysiotherapeut

Op 1 januari 2017 was Thomas van der Rijken alweer 12,5 jaar in dienst bij de Amarant Groep. Zijn loopbaan begon met een open sollicitatie, vertelt hij. “Ik was net afgestudeerd als fysiotherapeut en wist eigenlijk nog niet precies wat ik interessant vond. Tijdens een bijbaan als taxichauffeur was ik weleens in aanraking gekomen met cliënten van Amarant. Zou dat geen leuke plek zijn om te werken? Ik besloot de stoute schoenen aan te trekken en een open sollicitatie te sturen. Ik mocht een paar dagen meelopen, en dat beviel van beide kanten zó goed dat ik voor 16 uur kon beginnen op basis van een tijdelijk contract.”

Hulpvraag

Dat tijdelijke contract werd al snel omgezet in een vast fulltime dienstverband. Na 12,5 jaar heeft Thomas de doelgroep inmiddels goed leren kennen. “In een reguliere praktijk, met cliënten zonder beperking, kun je mensen hele gerichte opdrachten en oefeningen meegeven. Ze omschrijven doorgaans ook goed wat de specifieke hulpvraag is. Je helpt het natuurlijke genezingsproces zo goed mogelijk en creëert de juiste randvoorwaarden. Maar uiteindelijk moet de patiënt het zélf doen.”

Oefeningen integreren

Bij mensen met een verstandelijke beperking werkt dat anders, schetst Thomas. “Deze doelgroep vindt het vaak lastig om aan te geven wat er precies mankeert. Ook kun je vaak minder verantwoordelijkheid bij de patiënt zelf leggen; je kunt cliënten vaak niet simpelweg naar huis sturen met een oefening. Als fysiotherapeut moet je dus wat creatiever zijn. Bijvoorbeeld door de cliënt een parcours te laten afleggen. Of door oefeningen te integreren in dagelijkse bezigheden.”

Kleine stapjes

Thomas noemt het voorbeeld van een cliënt die aangezet moest worden tot meer beweging. “We wilden het uithoudingsvermogen vergroten. In overleg met de begeleider hebben we toen afgesproken dat de cliënt, zodra hij thuiskwam vanuit de dagbesteding, zou meelopen als de andere patiënten op de groep werden afgeleverd of naar huis werden gebracht. Zo kreeg de cliënt ongemerkt toch behoorlijk wat beweging mee. Kleine stapjes kunnen het ‘bewegingsapparaat’ of specifieke motorische eigenschappen van de patiënt vaak al flink verbeteren.”

Lichte beperking

Thomas werkt op het Daniël de Brouwerpark. Deze Amarant-locatie telt een grote groep cliënten met een lichte verstandelijke beperking, vertelt hij. “Dat werkt wel wat makkelijker, in die zin dat ze zich bewuster zijn van hun eigen hulpvraag. Vaak kun je met deze mensen wat gerichter aan de slag. Ze snappen beter wat het doel is van een bepaalde oefening, zoals het opbouwen van spierkracht of het verhelpen van nekklachten. Toch is het ook bij deze groep essentieel om aan te sluiten bij hun ontwikkelingsniveau en de behandeling intensief te begeleiden, zodat zij zichzelf en hun mogelijkheden niet overschatten.”

Psychosomatische klachten

“Op ons terrein zien we regelmatig cliënten waarbij een licht verstandelijke beperking samengaat met een gedragsstoornis”, vervolgt Thomas. “Bij deze mensen kunnen zogenoemde psychosomatische klachten een prominente rol spelen. Ze zijn bijvoorbeeld gespannen en hebben een hoog stressniveau. Die spanning vertaalt zich vervolgens in lichamelijke klachten.” De behandeling is er in dit geval zo mogelijk op gericht om mensen bewust te maken van hun eigen lichaam, schetst Thomas. “Ik geef hen ontspanningsoefeningen mee en probeer hen aan te zetten tot meer beweging. Zodat ze zelf ervaren dat ze zich daar beter van gaan voelen.”

Mensen in de omgeving

Als fysiotherapeut heeft Thomas veel contact met begeleiders. “Zeker bij cliënten met een zware beperking speelt het zogenoemde cliëntsysteem een belangrijke rol. Dan heb je het dus over de mensen om de cliënt heen, zoals begeleiders en familieleden. Zij spelen vaak een grote rol bij het uitvoeren van oefeningen die zijn geïntegreerd in de dagelijkse praktijk. Ook geef ik vaak instructies mee aan begeleiders. Hoe kun je bijvoorbeeld bij een spastische cliënt de spierspanning optimaliseren tijdens de verzorging? Als fysiotherapeut heb ik dan meer een begeleidende en controlerende functie.”

Specialisaties

Binnen Amarant zijn er momenteel zo’n 12 fysiotherapeuten actief, verdeeld over de drie centrumlocaties en de kinderdienstencentra (KDC’s). Elke fysiotherapeut kent weer zijn eigen specialisatie, vertelt Thomas. “In het KDC werken kinderfysiotherapeuten, die precies weten hoe ze met de allerjongste cliënten om moeten gaan. Op ’t Hooge Veer werken dan weer fysiotherapeuten met verstand van geriatrische cliënten en hun specifieke problematiek. En dan heb je ook nog cliënten met een ernstige meervoudige beperking, wat óók weer een andere aanpak vergt.”

Acceptatie

Thomas zelf werkt tegenwoordig mee aan het behandelprogramma Hersenz, ontwikkeld voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel. “Daar ben ik een beetje ingerold. Wat het anders maakt, is dat deze mensen echt te maken hebben gehad met een breuk in hun levenslijn. De behandeling is gericht op het leren omgaan met de gevolgen van het hersenletsel, zoals motorische beperkingen, vermoeidheid, concentratieproblemen en psychische problemen. Binnen de behandeling wordt multidisciplinair gewerkt, onder meer aan het opnieuw grip krijgen op energie en op het leren omgaan met verandering. Het unieke aan deze behandeling is dat er intensief wordt samengewerkt in groepsbehandelingen en beweegprogramma’s, in combinatie met een thuisbehandeling.

Samenwerking

Tussen de fysiotherapeuten onderling vindt veel overleg plaats. Maar ook met andere specialisten wordt er veel samengewerkt, vertelt Thomas. “We gaan uit van een multidisciplinaire aanpak. Dat betekent dat we geregeld overleggen met onder meer de ergotherapeut, de bewegingsagoog, de logopedist en de Arts Verstandelijke Gehandicapten. Het doel: komen tot de beste aanpak. Wat daarbij zeker helpt is dat we hier op het Daniel de Brouwerpark ook fysiek bij elkaar in de buurt zitten: je loopt zó bij elkaar binnen.”

Elke patiënt is anders

Al met al zit Thomas nog steeds goed op zijn plek bij Amarant. “Vervelen doe ik me hier zeker niet. Elke patiënt is weer anders. En binnen de Amarant Groep heb ik altijd de kans gekregen om op meerdere plekken te werken, met uiteenlopende doelgroepen. Zo blijft het interessant.”