Sandra: ‘Als ervaringsdeskundige kan ik nu anderen helpen’

Op de basisschool al merkt Sandra dat ze anders is dan de kinderen in haar klas: het lukt haar niet om de aansluiting te vinden en heeft enorme moeite om zichzelf in sociaal opzicht staande te houden. Ze wordt vaak gepest, en ook op het vmbo en later het mbo houden de pesterijen aan en wordt ze door klasgenoten buitengesloten. Ze volgt als kind meerdere sociale vaardigheidstrainingen, maar echt helpen doet het allemaal niet. Het contrast met haar tweelingzus – die wel goed mee kan komen en veel meer vrienden heeft – wordt steeds groter.

Officiële diagnose

Nadat Sandra op haar 19e stopt met haar mbo-interieuropleiding, komt ze via de huisarts terecht bij een psychiater. Al bij de intake krijgt ze te horen dat ze misschien autistisch is, vertelt ze. “De officiële diagnose luidde uiteindelijke autisme, gekoppeld aan een normale begaafdheid. Met mijn intelligentie was en is niks mis; leren ging me goed af, en mijn vmbo-diploma had ik eerder ook probleemloos gehaald.”

Buitenbeentje

Dat verandert als Sandra haar havodiploma wil halen. “Opeens moest ik flink aan de bak. Alleen: ik wist helemaal niet hoe ik moest leren. En ook op deze opleiding was ik al snel het buitenbeentje. Uiteindelijk heb ik er vier jaar gedaan om mijn diploma te halen, terwijl daar eigenlijk twee jaar voor stond.”

Werken met kinderen

Op dat moment woont Sandra inmiddels begeleid via Amarant. Pogingen om na de havo een mbo- of hbo-opleiding te doen, stranden om uiteenlopende redenen voortijdig. Wél ontdekt ze dat ze het heel leuk vindt om met kinderen te werken. Sandra: “Ik ben snel overprikkeld, maar gek genoeg werd ik van kinderen juist heel rustig. Zo kwam ik via Opmaat Brabant uiteindelijk terecht bij een naschoolse opvang voor kinderen met een beperking. Als assistent-coach hielp ik hier met dingen als tafels dekken, knutselspullen klaarzetten en opruimen. Ook nam ik de kinderen af en toe mee naar buiten. Erg leuk om te doen!”

Begrip kweken

Vanwege gebrek aan financiering moet Sandra hier na twee jaar helaas weer weg. Opnieuw zit ze thuis, zonder concreet plan voor de toekomst. Tótdat haar jobcoach Georgine van Opmaat Brabant met een interessant voorstel komt. Zou een rol als ervaringsdeskundige bij Amarant niets voor haar zijn? Op die manier heeft ze zinvol werk én kan ze andere mensen met autisme helpen.

“Het leek me meteen een goed idee”, blikt Sandra terug. “Uiteindelijk heb ik in de zomer van 2019 een verkort opleidingstraject tot ervaringsdeskundige afgerond. Nu voer ik geregeld gesprekken met cliënten en ouders. Ook geef ik bijvoorbeeld lezingen op scholen. Leerlingen kunnen dan alles aan me vragen over autisme. Zo hoop ik wat meer begrip te kweken en ze praktijkkennis mee te geven voor hun (toekomstige) werk in de zorg.”

Vertekend beeld

Door films en televisieprogramma’s (denk maar aan Sheldon Cooper uit The Big Bang Theory) hebben veel mensen volgens Sandra een vertekend beeld van autisme. Lachend: “Het is niet zo dat ik binnen een uur opeens piano kan spelen of zo. Autisme betekent voor mij vooral dat ik snel overprikkeld ben. En dat sociaal doen me veel energie kost. Ook hebben autisten vaak moeite met non-verbale communicatie. Doordat ieder mens een andere gezichtsuitdrukking en een andere stem heeft, is het bijvoorbeeld vaak lastig om in te schatten of iemand blij is, of boos, of gewoon neutraal qua emotie. Dat kan lastige situaties opleveren: thuis, maar ook op het werk. Je ziet ook vaak dat mensen met autisme snel uitvallen op het werk. Ze kunnen zich wel een tijdje sociaal voordoen, maar dat kost hen stiekem enorm veel energie. Op een gegeven moment is de batterij dan leeg.”

Eyeopeners

In gesprekken met autistische jongeren en hun ouders lukt het Sandra goed om duidelijk te maken wat autisme is en waar het qua communicatie misgaat. “Dat zorgt vaak voor flink wat eyeopeners. Al met al is het erg fijn om mensen op deze manier te kunnen helpen. Voor mijn gevoel heb ik nu eindelijk een echt doel in mijn leven.”