"De oude Ruud zit daarbinnen nog"
In 1994 krijgt Ruud Rampen (dan 49) een hersenbloeding. Een fraaie journalistieke carrière wordt daarmee in de knop gebroken. Met hulp van zijn vrouw Marie-Louise komt hij er gelukkig langzaam weer bovenop. Nu woont hij in een appartement van Amarant in Bergen op Zoom.
Een goede journalist beschikt over twee dingen: een gezonde dosis nieuwsgierigheid en een perfecte taalbeheersing. De jonge Ruud Rampen beschikt over beide. Dat hij uitgroeit tot een gerespecteerd journalist is dan ook nauwelijks een verrassing.
Ruud begint zijn carrière als corrector bij NRC. Daarna werkt hij als journalist bij onder meer de VPRO en het Algemeen Dagblad, DPG en Brabants Dagblad, waar hij alle soorten redactiewerk op zich neemt; gedurende zijn loopbaan verslaat hij onder meer grote sportevenementen en interviewt hij grootheden uit binnen- en buitenland. In Brabant leert hij Marie-Louise kennen; samen verhuizen zij naar Drenthe. Later keren ze terug naar Brabant, waar Ruud adjunct-hoofdredacteur wordt van dagblad BN/De Stem.
Woordgrappen
Maar dan breekt die fatale dag in juli 1994 aan, als Ruud wordt getroffen door een zware hersenbloeding. De artsen in het ziekenhuis geven hem een overlevingskans van slechts 20 procent, blikt Ruuds vrouw Marie-Louise terug. “Maar toen Ruud bijkwam, begon hij meteen weer te praten. Ook maakte hij woordgrappen; subtiele grappen, bestemd voor de goede verstaander. Toen al wist ik: Ruud is er nog.”
Het moment dat Ruud voor het eerst weer rechtop stond, was magisch.
Overleven
Zes weken lang wordt Ruud ‘prikkelarm’ verpleegd. Hij lijdt aan zware hoofdpijnen en blijkt halfzijdig verlamd. Ook wordt hij geplaagd door bewustzijnsvernauwing en hallucinaties. Na deze zes weken verhuist Ruud naar het Limburgse Hoensbroek, om daar te revalideren. Zijn insteek: ik ga er op een brancard in, en ik kom er lopend weer uit. En zo gebeurt het ook, blikt Ruud terug. “Ik heb altijd een sterke wilskracht gehad. ‘Overleven zal je’, dacht ik bij mezelf.”
Uiteindelijk leert Ruud in Hoensbroek weer staan en zelfs lopen, vertelt Marie-Louise. “Het moment dat Ruud voor het eerst weer rechtop stond was magisch. Toen heb ik wel een traan gelaten.”
Burn-out
Na de revalidatie keert Ruud terug naar huis in Roosendaal, waar Marie-Louise hem liefdevol verzorgt. Om zijn wereld niet te klein te laten worden, bezoekt Ruud overdag dagbestedingslocatie De Sleutel in Bergen op Zoom. Hij leert er nieuwe mensen kennen en gaat er graag heen.
Tegelijkertijd wordt de verzorging thuis intussen een steeds grotere opgave, ondanks alle aanpassingen in huis. Als Marie-Louise in 2005 ook nog haar vader en haar broer verliest en hen (naast haar baan) tot het einde toe verzorgt, raakt ze in een burn-out. Ruud en Marie-Louise concluderen dat samen in één huis wonen steeds moeilijker wordt.
De humor is in al die jaren nooit ver weggeweest
Een eigen plek
Als er in Bergen op Zoom een appartement van Amarant vrijkomt, besluiten ze de sprong te wagen. Ruud verhuist naar zijn eigen plek, Marie-Louise blijft wonen in Roosendaal. Ook na vijftien jaar nog altijd een enorm goede beslissing, vertelt Ruud. “Ik voelde me hier meteen thuis. Mijn dagen vul ik met lezen, films kijken en muziek luisteren. En Marie-Louise komt natuurlijk vaak langs. Het enige dat ik hier echt mis is een huisdier; ik ben altijd gek geweest op katten. Gelukkig is er een buurtpoes die regelmatig een kijkje komt nemen op mijn terras.”
Scrabble
De beslissing om te gaan ‘latten’ is uiteindelijk de redding geweest voor hun relatie, concludeert Marie-Louise. “Het ging gewoon niet meer, met twee mensen in één huis waarbij een van de partners 24/7 verzorging nodig heeft. Nu kom ik hier vaak langs. Omdat Ruud hier in goede handen is voor wat betreft de dagelijkse verzorging, kunnen wij ons dan ook écht richten op de leuke dingen. We spelen graag Triominos, en ook Scrabble spelen we geregeld. Waarbij Ruud dan uiteraard het liefst zo lang en zo moeilijk mogelijke woorden op het bord legt. Dat taalgevoel zit er nog op alle fronten in.”
Fenomenaal geheugen
Niet alleen Ruuds taalgevoel is onaangetast, ook zijn langetermijngeheugen is fenomenaal. Moeiteloos herinnert hij zich details uit zijn journalistieke jaren. Ook dist hij enthousiast anekdotes op uit de tijd dat hij als sportvlieger regelmatig vluchten boven Nederland maakte. Ruuds kortetermijngeheugen en tijdsbesef laten hem daarentegen regelmatig in de steek. Dat Ruud de afgelopen jaren ook nog te maken kreeg met darmkanker en een gebroken heup, kan er ook nog wel bij. Marie-Louise, droogjes: “Hij heet niet voor niets Rampen hè.”
Humor
Ze lachen samen, en niet voor het eerst. De humor is in al die jaren nooit ver weggeweest, vertelt Marie-Louise. “Ruud heeft een diepzinnig, subtiel en soms zelfs vrij hard gevoel voor humor. Zijn grappen zijn niet voor iedereen weggelegd, maar ons heeft het op de been gehouden. Als je samen niet af en toe kunt lachen om alle tegenslag, houd je het nooit vol.”
Ruud knikt. “Ondanks alles wat ik ben kwijtgeraakt, heb ik de moed er altijd in gehouden. Er onder alle omstandigheden het beste van proberen te maken: meer kun je niet doen.”
Lees meer over wat Amarant doet voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel.